ANKARA – CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, TÜİK’in açıkladığı 2013 yılına ait Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarındaki çelişkileri TBMM gündemine taşıdı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın cevaplaması için verdiği soru önergesinde TÜİK’in açıkladığı 2013 yılına ait Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarının Türkiye’de gelirin adaletsiz dağılımını ve vatandaşların yaşam koşullarındaki sıkıntıları bir kez daha gündeme getirdiğini ifade etti.

-GELİR DAĞILIMI VERİLERİNDE SERİ KOPTU

Dünya ekonomisinde 2000’li yıllarda yaşanan olumlu iklim sayesinde, pek çok ekonominin ciddi başarılar sağladığını ifade eden Öztrak, Türkiye’nin yoksulluktan kurtulma yarışında ve gelirin adil dağılımı konusunda rakip ülkelerden geride kaldığını belirtti. Dünya Bankası verilerine göre Türkiye’de 2002’de toplumun en zengin yüzde 10’luk kesiminin gelirinin en yoksul yüzde 10’unun gelirinin 14,7 katı olduğunu, 2010 yılı itibariyle ise bu makasın sadece 14,5 kata kadar geriletilebildiğine dikkat çeken Öztrak, “TÜİK ve Dünya Bankası verileri arasında dikkat çekici bir fark da olduğu görülmektedir TÜİK yaptığı yöntem değişikliğiyle gelir dağılımı ve yoksullukla ilgili verilerin 2006 öncesiyle kıyaslanmasını imkansız hale getirmiştir” ifadelerini kullandı.

-DÜNYA BANKASI İLE TÜİK VERİLERİ ARASINDA FARK VAR

TÜİK’in açıkladığı 2013 yılına ait Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre 2010 yılında toplumun en çok kazanan yüzde 10’luk dilimiyle en az kazanan yüzde 10’luk dilimi arasındaki gelir makasının 11,7 kat olduğunu, buna karşın Dünya Bankasının aynı dönem için 14,5’lık bir makas tespit ettiğini belirten Öztrak, “Dünya Bankası verisi ile TÜİK verisi arasındaki bu ciddi farkın nedenleri izaha muhtaçtır ve kamuoyuna açıklanması gerekmektedir” değerlendirmesinde bulundu.

-MİLYARDER SAYISINDA 14., KİŞİBAŞINA GELİRDE 67. SIRADAYIZ

Türkiye’nin halen OECD üyesi ülkeler içinde gelirin en adaletsiz dağıldığı üçüncü ekonomi olduğunu belirttiği soru önergesinde, İsviçre merkezli UBS adlı finansal kuruluşun raporuna göre 2014 itibariyle 38 dolar milyarderi bulunan Türkiye’nin “dünya üzerinde en fazla dolar milyarderine sahip 14. ekonomi” olduğunu, buna karşın, IMF verilerine göre, kişi başına gelir bakımından 67. sırada yer aldığını ifade ederek, “Sadece bu tablo bile Türkiye’deki gelir dağılımının ne derece bozuk olduğunu göstermektedir” dedi.

-KIRSALDAKİ İYİLEŞMEDE SORU İŞARETİ

TÜİK verilerine göre 2013’te kentlerde gelir dağılımı tablosu nispeten bozulurken, kırda iyileşme görüldüğünü vurgulayan Öztrak, “Ortaya çıkan bu tablo da izaha muhtaçtır. Çünkü yine TÜİK rakamlarına göre tarımda istihdam edilen vatandaşlarımızın sayısı 2013’de 97 bin kişi gerilemiştir. 2013’te çiftçimizin işlediği toplam tarım alanı da 20 bin dönüm azalmıştır. Hem işlenen tarım alanı, hem de tarımda çalışanların sayısı düşerken kırsal alanda gelir dağılımının nasıl düzeldiği soru işaretidir” ifadelerini kullandı.

-AİLELERİN HARCAMASI GELİRİNİ İKİYE KATLADI

Öztrak’ın soru önergesinde yer alan bilgilere göre ailelerin kullanılabilir geliri ile harcamaları arasında ciddi fark görülüyor. TÜİK verilerine göre 2013 yılında ailelerin toplam kullanılabilir geliri 607,9 milyar TL iken aynı ailelerin yurtiçinde yaptığı toplam harcama 1,1 trilyon TL oldu. Ailelerin yurtiçinde yaptığı harcamalarının ancak yüzde 55,3’ünü mevcut gelirleriyle karşılayabildiğine dikkat çeken Öztrak, “Ailelerin gelir ve harcamaları arasındaki makas oldukça büyüktür ve bu durum kesinlikle izaha muhtaçtır” dedi.

-GELİR YÖNTEMİYLE GSYH’DEN HABER YOK

TÜİK’in 2008 yılında milli gelir serilerini revize ederek 1998 bazlı “Üretim” ve “Harcama” yöntemleriyle Gayrısafi Yurtiçi Hasıla(GSYH) rakamlarını açıkladığını fakat “Gelir Yöntemiyle GSYH” rakamları aradan altı yıl geçmesine rağmen halen kamuoyuna duyurmadığını belirten Öztrak, TÜİK Başkanı’nın iki yıl önce gelir yöntemiyle milli geliri açıklayacaklarını ifade etmesine, 1,5 yıl önce hazırlanan 10. Kalkınma Planı’nda da aynı kararın yer almasına rağmen aradan geçen sürede bu konuda bir gelişme olmadığını kaydetti. Öztrak, “ücret”, “kar” ve “kira” gibi bileşenleri içeren milli gelir serilerinin halen açıklanmamış olmasının TÜİK’ in “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırmasının” sonuçlarının kalitesini test etmeyi de zorlaştırdığına dikkat çekti.

-TÜRKİYE MANZARASI: BORÇ ALTINDA EZİLİYORUZ

TÜİK verilerine göre 2013’te önceki yıla göre “borç ve taksit ödemelerinden” şikayet edenlerin sayısının 3 milyon 169 bin kişi artış artarak 45,3 milyona ulaştığını belirten Öztrak, 2013 Türkiye’sinde hala iki günde bir sofrasına bir kap et yemeği koyamayan 34,3 milyon kişi olduğunu ifade etti.

-BÜYÜME DÜŞERKEN, YAŞAM KOŞULLARI İYİLEŞİYOR

Bununla birlikte “evden uzakta bir hafta tatil yapamıyorum”, “iki günde bir et, tavuk veya balık içeren yemek yiyemiyorum”, “beklenmedik harcamaları karşılayamıyorum” diyen vatandaşların sayısında açıklamaya muhtaç iyileşmeler olduğunu hatırlatan Öztrak, “Tek bir yılda, yaşam koşullarında bu kadar ciddi düzelmelerin olduğu başka bir yıl bulunmamaktadır. Nitekim ekonominin ortalama büyüme hızının yüzde 9 civarında olduğu 2010-2011 döneminde dahi, yaşam göstergelerinde bu büyüklükte bir düzelme kaydedilmemiştir. Dolayısıyla 2013’de söz konusu yaşam göstergelerindeki düzelme olumlu karşılanmakla birlikte, bunun nedenlerinin TÜİK tarafından açıklığa kavuşturulması gerekmektedir” değerlendirmesinde bulundu.

Öztrak, Bakan Yılmaz’a şu soruları yöneltti:

“Dünya Bankası verilerine göre 2010’da en yüksek yüzde 10’luk gelir grubuyla en düşük yüzde 10’luk gelir grubu arasındaki gelir makası 14,5 kat olmasına karşın, TÜİK rakamlarında aynı makasın 11,7 kat olmasının sebebi nedir? 2013’te tarım istihdamı 97 bin gerilemesine, çiftçinin işlediği tarım alanı 20 bin dönüm düşmesine rağmen kırda gelir dağılımının nispeten düzelmesini neyle açıklıyorsunuz? Hane halkı kullanılabilir geliri ile hane halkının yurtiçi harcamaları arasındaki çok büyük farkın sebebi nedir? Paylaşılan gelir, yapılan harcamaya göre neden çok düşük kalmaktadır? Yeni milli gelir serilerinin açıklanmasından bu yana 6 yıl geçmesine rağmen TÜİK neden “Gelir Yöntemiyle GSYH” serilerini açıklayamamıştır? Gelir Yöntemiyle Milli Gelir serilerini TÜİK ne zaman açıklamayı düşünmektedir? 2013’te vatandaşlarımızın yaşam koşullarına işaret eden bazı göstergelerdeki olağanüstü iyileşmenin sebebi nedir? Yaşam koşulları göstergelerindeki bu olağanüstü iyileşmeler neden gelir dağılımı göstergelerine yansımamaktadır?”

Soru Önergesinin Tam Metnine Ulaşmak İçin: Soru Önergesi_Cevdet Yılmaz_TÜİK_24.09.2014